Forum Polskiego Kina

Akurat socrealistyczne normy w tworzeniu filmów rozluźniały się stopniowo od 1954 roku; nie nazwałbym filmem socrealistycznym ani "Sprawy pilota Maresza" z 1955, ani "Cienia" z początku 1956, ani najprawdopodobniej też "Ziemi", skoro każe łaskawszym okiem spojrzeć na "kułaka".

Zgodzę się, że nie wszystkie filmy socrealistyczne to propagandowe produkcyjniaki. Np. wspomniana już "Młodość Chopina", choć jest filmem historyczno-biograficznym, zdecydowanie do nurtu socrealizmu się zalicza. Dla filmów socrealizmu właściwego, tzn. powstałych w okresie od roku 1949 do umownie 1954, charakterystyczna jest daleko idąca konwencjonalizacja, brak pogoni za czymś ciekawym czy nowatorskim, podporządkowanie "idealnemu" schematowi konfliktu (w zasadzie pozornego, bowiem klęska "wrogów" jest w zasadzie nieunikniona), typów postaci itp., zatarcie indywidualnych cech twórczych. Nie znaczy to, że powstawały wtedy tylko propagandowe szmatławce, ale (a propos piętna własnej twórczej osobowości) raczej trudno byłoby stwierdzić piętno Kawalerowicza w "Gromadzie" czy Różewicza w "Trudnej miłości". Nawet w miarę udane filmy z tego nurtu były raczej zestandaryzowane, jak "Celuloza" czy filmy Forda.

Co innego po "Pokoleniu", w którym już zdecydowanie ujawniły się cechy autorskiego stylu Wajdy. Co prawda na jakieś wybitniejsze przykłady osobistego stylu reżyserów trzeba było raczej poczekać aż do głównego nurty szkoły polskiej i 1956 roku, ale nie można było już mówić o tak zaawansowanemu podporządkowaniu filmów socrealistycznemu schematowi.

Acha miałem podać moje ulubione filmy z nurtu socrealistycznego. Moje ulubione to komedie "Irena do domu" i "Sprawa do załatwienia". Oba filmy owszem zawierają trochę propagandy ale są komediami i satyrycznie przedstawiają rzeczywistość początku lat 50-tych i może dlatego dają się oglądać i trochę pośmiać. W "Sprawie do załatwienia " zagrał Adolf Dymsza 9 ról a to spekulanta , handlarza "zagranicą",
taksówkarza, przemytnika, urzędnika biurokratę .

Jest jeszcze film "Pościg" z 1953 r. Choć środowisko z lekka burżuazyjne: akcja rozgrywa się w stadninie koni, ale jest bardzo klasycznie. Ktoś sypie piach w tryby socjalistycznej machiny, tj. truje konie. Prawowici obywatele doprowadzają do zdemaskowania sabotażystów.
Generalnie większość filmów tego nurtu widziałem już dość dawno i raczej nie mam zamiaru do nich wracać, więc też trudno mi napisać, czy któryś mi się szczególnie podobał. Na pewno wyróżniłbym "Piątkę...", "Autobus..." i "Pokolenie". Są chyba najlepsze warsztatowo i da się je oglądać, choć "Pokolenie" - jak dla mnie - nie do końca wpisuje się w ten nurt.

_________________
Mamy taki aparat, najlepszy na świecie aparat do wykrywania kłamstw.

Za pierwszy film socrealistyczny czy też presocrealistyczny uważam Czarne diamenty z 1939 roku. A te już właściwe to najbardziej lubię Piątkę z ulicy Barskiej i rolę Augusta Kowalczyka, Sprawę pilota Maresza (Dąbie), Ucztę Baltazara (Ustka), Załogę (Fethke, z którym w pewien daleki sposób jestem spokrewniony) Domek z kart, Miasto nieujarzmione i Robinsona warszawskiego - faktycznie to dwa nieco różne filmy, oba gdzieś posiadam :), Wraki, Celulozę, Karierę, Ziemię, Gromadę, Żołnierza zwycięstwa, Pożegnanie z diabłem

_________________
Prawdziwych Polaków nie można kupić - Ryszard Filipski "Orzeł i reszka"

Zdecydowanie "Sprawa pilota Maresza", "Pierwszy start" i "Przygoda na Mariensztacie".
Swój urok maja tez "Sprawa do załatwienia" i "Załoga".

Wymienianego tu "Cienia" nie zaliczalbym do tego nurtu, to już jakby zajawki szkoły polskiej...

Do zdecydowanie nieudanych mógłby z kolei zaliczyć "Jasne łany" czy "Niedaleko Warszawy".

_________________
Film to życie, z którego wymazano plamy nudy - Alfred Hitchcock.

"Chudy i inni" mieści się?

"Chudy i inni"? To ciężka sprawa, jak to mówił Prezes w "Alternatywach"...
Ja tam się nie znam. Ale może rzeczywiście od biedy można podciągnąć ten film (jeden z moich ulubionych) pod socrealizm w kinie? Pomimo, że został nakręcony grubo po latach 49-56?
A dlaczego?
Bo w sumie to chyba jednak "Partyjny" wygrał tę partię, rozgrywaną na moście. Z wyrzucaniem pieniędzy.
W końcu i Chudy i Inni złożyli się jednak na "Partyjnego", co prawda nie szczędząc Mu uszczypliwości.

Chociaż tak po zastanowieniu się... Jednak nie.
Bo równie dobrze moglibyśmy do tego nurtu zacząć zaliczać "Bazę ludzi Umarłych", czy "Prawo i pięść".
Chyba raczej rzeczywiście socrealizm w kinie polskim do 56-go...

A Nawiązując do wpisów Stena i Holta to film "Załoga" też lubię.
W sumie co tu dużo mówić, jest dość zabawny (Podobnie jak "W chłopskie rece", "Gromada" itp), ale można też nacieszyć oczy Darem Pomorza, czy piękną żeglarską piosenką.

Moim zdaniem "Chudy i inni" wykorzystuje tematykę chętnie pokazywaną w nurcie socrealizmu, ale jest jednak tak odmienny i nakręcony w innych czasach, że ciężko podciągnąć go pod socrealizm.

Wiele filmów niesocrealistycznych zawierało pewne "wątki". Ot, choćby dobrze mi znany (z wiadomych powodów ) "Koniec nocy". Niemal cały film jest odważny, jak na swoje czasy wręcz demaskatorski - aby zakończyć się "błogonadiożnym", umoralniającym, zgrzytającym koszmarnie spiczem w wykonaniu milicjanta. Ale czy ta perora mundurowego czyni z "Końca nocy" film socrealistyczny...?

_________________
...i zdanżam na czas proszę pana! www.mariuszgorczynski.pl

Ale gdyby wywalić romansowy wątek Filipskiego to może ?
No, pewne atrybuty filmu soc to on jednak przecież ma:
-rzecz o brygadzie robotniczej (żelazny temat filmu s.)
-film jest uświadamiający widza w wartości pracy i konieczności współpracy,
-jest tu propaganda sukcesu (tu, owszem budują tylko mostek, ale tuż obok już widać piękną, nową (chyba) hutę ),
-jedynym prostodusznym i uroczo naiwnym jest tam człowiek PARTYJNY,
- wymowa jest wysoce optymistyczna i propagandowa: nawet najwięksi cynicy i kombinatorzy przyznają, że NAWET partyjniak może być cool.


Oczywiście wiem, że film tylko lekko ogrywa socrealistyczny konwenans, to nie te czasy i nie ten trynd... ;)

Dokładnie tak. Znaczy ja jestem właśnie tego zdania. "Chudy i inni" ogrywa socrealistyczną stylistykę, nie parodiuje jej, ale w pewien sposób się nią bawi, samemu pozostając jednak filmem spoza nurtu. Także ze względów czasowych.

_________________
...i zdanżam na czas proszę pana! www.mariuszgorczynski.pl

Obejrzałem sobie ostatnio "Dwie brygady" i uważam, że ten film warto zobaczyć z jednego powodu, a ten powód nazywa się Kazimierz Opaliński. Który tak kapitalnie potrafi przechodzić od tradycyjnego modelu aktorstwa przedwojennego do aktorstwa ocierającego się o neorealizm, że naprawdę mi to zaimponowało.

_________________
Film to życie, z którego wymazano plamy nudy - Alfred Hitchcock.

To prawda, "Dwie brygady" to kolejny, zapomniany popis Mistrzostwa Kazimierza Opalińskiego.

_________________
"O, niech mnie diabli obedrą ze skóry"