W angielskojęzycznej ofercie książek jaka nadeszła na mój czytnik e-booków Kindle znalazłem oto ‘Rage’. Kto jest autorem? Zygmunt Miłoszewski! Wcześniej z kolei, angielskie i amerykańskie wydania "Uwikłania" i "Ziarna prawdy" zostały pono dostrzeżone przez pismo branżowe ‘Publishers Weekly’ oraz docenione prestiżową starred review. Również w polskich rankingach książek poszukiwanych, "Gniew" lądował ostatnio bardzo wysoko. We własnym kraju nikt podobno nie jest prorokiem, ale skoro już nawet zachodni wydawcy docenili klasę pisarstwa, może warto opisać wrażenia z dotąd nakręconych ekranizacji kryminałów. Na początek ośmielę się napisać o "Uwikłaniu". Może znajdzie się ktoś, kto napisze o "Ziarnie prawdy". Pewnie też ktoś się nie zgodzi - mam taką nadzieję - z moją oceną "Uwikłania"?
UWIKŁANIE, reż. Jacek Bromski, premiera 2011, w rolach głównych Maja Ostaszewska i Marek Bukowski.
Na początek, rzucają się w oczy jaskrawe odejścia od pierwowzoru literackiego. Kraków zamiast książkowej Warszawy? – zapewne Stołeczne Królewskie Miasto zapłaciło za product placement. Tak się dziś robi i już. Kilka panoram miejskich i podmiejskich pejzaży (najczęściej z policyjnymi rozmowami przez radio) – jest nawet efektownych i wizualnie atrakcyjnych. Także wnętrza są w Krakowie na ogół designerskie i z widokiem na coś fajnego. Plus kilka elewacji modernistycznych albo ultranowoczesnych, quasi-industrialnych. Ewidentnie rzeczy bywają tu nazbyt ładne by były stuprocentowo prawdziwe. Chociaż, co ja tam mogę wiedzieć; oto w filmie "Vinci" na DVD, w wersji z komentarzem reżyserskim, Juliusz Machulski wyraźnie przyznaje, że takich tarasów ze wspaniałym widokiem na wieże kościelne - to w prawdziwym Krakowie nie ma ani jednego i że on taką scenografię zwyczajnie wymyślił. Ale "Uwikłanie" jest o kilka lat późniejsze i może z inspiracji Machulskim coś takiego już tam powstało. Tak czy owak, gdyby był cudzoziemcem, chyba nabrałbym ochoty na zwiedzenie tego tak bardzo ładnie pokazywanego miasta.
Parę drobiażdżków obowiązkowo nie zgadza się: pani prokurator nie może przeglądać "Gazety Południowej" z 1987, albowiem wtedy gazeta owa nosiła tytuł taki, jak obecnie: "Gazeta Krakowska". Ale to betka.
Że bohater książkowej trylogii, prokurator Teodor Szacki zmienił płeć i imię na Agata oraz przybrał powierzchowność Mai Ostaszewskiej? – w ogóle mi nie przeszkadza. Choć taka pani prokurator, siłą rzeczy, nie może być równie doświadczona, jak książkowy Teodor. Ale ja to i tak kupuję. Książki Miłoszowskiego mają wprawdzie licznych zwolenników, ale przecież to nie Pismo Święte (swoją drogą, Stary Testament też niektórzy amerykańscy reżyserowie gwałcili w swych filmach niemożebnie). Na panią Ostaszewską patrzy się z przyjemnością. A i na jej filmowego protagonistę, Bukowskiego – również. Oboje trzymają nienajgorszy poziom. Ciekawostką jest natomiast wstawienie jakby pomiędzy nich Piotra Adamczyka – w roli średnio ciekawego męża, u którego boku da się pomyśleć o zdradzie. Przez pewien czas Adamczyk był niemal etatowym bohater krajowych komedii romantycznych. Przekora taka, czy coś w rodzaju żartu?
Punktem wyjścia intrygi kryminalnej jest psychodrama. Przez pewien czas śledztwo podąża więc tropem związków i konfliktów rodzinnych i międzyludzkich. Specyfiką "Uwikłania" okazuje się jednak rozbudowany wątek wszechobecnych po dziś dzień czerwonych pająków, dawnych esbeków a obecnie wzbogaconych biznesmenów – wciąż groźnych. Z każdą minutą właśnie temu wątkowi reżyser poświęca coraz więcej czasu oraz uwagi. Andrzej Seweryn jest tu oczywiście bezbłędny; niby ex-komuch a jednocześnie erudyta, konserwatysta obyczajowy (ale nie do przesady, bo już-już wylatywał na urlop z głupawą seksy blondyną o nogach do samej ziemi). Plus ten jego nadspodziewanie inteligentny podwładny Krzysztof Pieczyński o manierach takich, jakby nadal był na służbie. Dla kontrastu: ex-Popiełuszko Adam Woronowicz jako pełen gorzkiej autoironii pracownik IPN i ex-Leszek-od-szosy Krzysztof Stroiński jako pies na esbeków, wiedzący wszystko o czerwonych zabójcach na zlecenie i dlatego nie cierpiący Barei i Chęcińskiego... W końcówce filmu wątki osobiste i polityczne splotą się w jedność dość zgrabnie. Może tylko receptę na radykalne usunięcie "ludzi wczorajszych" – ja osobiście odczytuję jako pewne uproszczenie bądź wyraz nadmiernego życiowego optymizmu.
Ogólnie, mimo drobnych zastrzeżeń – dobra robota scenariopisarska i reżyserska. Ten akurat film się Bromskiemu udał. O aktorstwie już napisałem, ale nie wymieniłem jeszcze Danuty Stenki, Olgierda Łukaszewicza i Krzysztofa Globisza. I im też role w "Uwikłaniu" wstydu nie przynoszą. Plus ciekawe, lekko prześwietlone zdjęcia Marcina Koszałki. Jeśli ktoś jeszcze nie widział - warto!
|
