Pan Anatol napisał(a): Może to kwestia kontekstu kulturowego - niektóre filmy nie byłyby zrozumiałe bez znajomości polskiej kultury, historii, obyczajowości, itd.
To zdanie bardzo istotne i wskazuje jeden z głównych powodów, dla których dany polski film zdobywa jakąś popularność w innym kraju. Jeżeli zagraniczny widz nie zna kontekstu, to filmu nie odbierze pozytywnie dlatego, że go właściwie nie zrozumie. Ja na przykład - choć bardzo się interesuję kinem, historią i polityką - mam czasem problemy z właściwym odczytaniem wszystkich kontekstów pojawiających się w filmach odwołujących się do skomplikowanych dziejów narodów byłej Jugosławii. Przecież w Bośni i Hercegowinie za wielką obelgę może być odczytane nazwanie kogoś Bośniakiem, choć formalnie jest on tego kraju obywatelem!
Nie dziwne więc, że nie mniej pogmatwane losy Polski i Polaków mogą zniechęcić niejednego widza w Europie, Azji czy Ameryce, bo i sami Polacy mają często kłopot, żeby w meandrach rodzimej historii się odnaleźć...
Chociaż bywają i wyjątki, dajmy na to "Wesele" Wajdy swego czasu zrobiło wrażenie poza Polską, choć wydaje się, że trudno o bardziej polski i hermetyczny tytuł, a jednak... Samo to świadczy o tym, z jak znakomitą filmową robotą mamy do czynienia. Zresztą, "Popiół i diament" teoretycznie też był filmem trudnym dla niepolskiego odbiorcy, bo przecież dylematy AK-owca w trudnej powojennej rzeczywistości w nowej Polsce to coś egzotycznego dajmy na to dla Azjaty. Jeżeli jednak przy okazji mamy uniwersalną opowieść i bohaterów, z którymi można się identyfikować, to nawet cała złożona fabuła i otoczka nie przeszkodzi w dobrym odbiorze filmu. I dlatego "Popiół..." podobał się w bardzo wielu krajach, także tych o odmiennej od naszej kulturze, historii i obyczajowości.
Nie od dziś wiadomo, że polski film ma szansę na sukces, a przynajmniej na zainteresowanie mediów (zwłaszcza w USA), gdy dotyka tematu Holokaustu. Na szczęście jednak nie jest to jedyny warunek zauważenia za granicą - wszak zdarza się nam docierać do zagranicznych widzów nie tylko przy pomocy historii, ale i dzięki opowieściom kameralnym, o ludziach zwykłych i niezwykłych, by wspomnieć choćby dzieła Kieślowskiego, Kawalerowicza, K. Krauzego, Leszczyńskiego. Potrzebna jest dobrze opowiedziana historia, uzdolniona ekipa realizatorska i - last but not least - dobra promocja, o co w ostatnich latach trudno. No i zapotrzebowanie na dany kraj. Kiedyś była pewna moda na kino polskie, potem czeskie, węgierskie, później irańskie, rumuńskie. Może karta się odwróci i za niedługi czas znowu więcej polskich filmów zacznie trafiać na wielkie festiwale i do zagranicznej dystrybucji. Bo w tej chwili jest z tym nie rewelacyjnie delikatnie mówiąc, chociaż i tak lepiej niż np. kilkanaście lat temu.
Z kolei wśród tych rodzimych filmów, które w świecie są znane słabo albo w ogóle, a warte uwagi wymieniłbym "Wodzireja", "Zezowate szczęście", "Jak daleko stąd, jak blisko", "Lawę", "Salto", "Pana Tadeusza", "Kwiecień". Oczywiście wymieniona przeze mnie twórczość Konwickiego jest trudna w odbiorze dla obcokrajowca, dla którego może stanowić niespójny bełkot, a z kolei film Wajdy może być odczytany jak jakaś staroświecka historyczna szopka. Odpowiednie wprowadzenie do projekcji, umieszczenie dzieła w określonym kontekście, wyjaśnienie niektórych bardziej skomplikowanych i niezrozumiałych kwestii stwarzałoby jednak szansę na lepszą jego percepcję. Za to pozostałe tytuły powinny być łatwiejsze do zrozumienia, a chyba jednak nie mają na świecie takiej renomy, na jaką zasługują - nawet wśród filmoznawców.
|
